Jismning impulsi, yoki harakat miqdori deb uning massasining tezlik vektoriga ko’paytmasiga aytiladi: . Bu muhim fizik kattalikni jismlar sistemasi uchun ham ko’rilayotgan sistemaga kiruvchi barcha jismlar impulslarining vektor yig’indisi tarzida bevosita umumlashtirish mumkin:

Ma’lum bo’lishicha, yopiq sistema (ya’ni tashqi kuchlarning ta’sirini hisobga olmasa ham bo’ladigan jismlar sistemasi) uchun to’la impuls kattaligi saqlanar ekan. Impulsning saqlanish qonuni fizikada favqulodda muhim rol o’ynaydi; uning kelib chiqishi fazoning fundamental xossasi - bir jinsliligi, ya’ni fazo barcha nuqtalarining teng xuquqliligi bilan bog’likdir (Tabiat qonunlarining simmetriyasi).

Tashqi kuchlar bo’lganida jismning yoki jismlar sistemasining impulsi vaqt o’tishi bilan o’zgaradi. shu bilan birga F kuch ta’sirida Δt kichik vaqt davomida impulsning Δt o’zgarishi ga teng. Bu munosabat jismga ta’sir qiluvchi kuchni ko’rinishda ifodalashga imkon beradi. Agar kuchning ta’sir qilish vaqti davomida jismning massasi o’zgarmasa, u holda bu munosabat Nyutonning ikkinchi qonuni ta’rifiga muvofiq keladi:

Biroq topilgan bu munosabat kuchning yuzaga kelishidagi ikkinchi imkoniyatni ham ko’rsatadi - bu kuch jism massasining o’zgarishi tufayli uning impulsi o’zgarishidan ham yuzaga kelishi mumkin. Masalan, raketadan gazlar i tezlikda oqib chiqayotgan va gaz massasining vaqt birligidagi M sarfi kg/s bo’lsa, u holda gazlar impulsiniig o’zgarishi raketaga gazlar tomonidan ta’sir qiluvchi kuchning paydo bo’lishi sabab bo’ladi:

Bu kuch reaktiv kuch, uning ta’sirida sodir bo’ladigan harakat esa reaktiv harakat deb ataladi.

1903 yilda rus olimi va ixtirochisi K.E.Siolkovskiy Peterburgda reaktiv harakat printsipiga asoslanib ko’riladigan uchish apparatlari - sayyoralararo kemalar yaratishga bag’ishlangan asarni nashr qildi va bu asarda yer atmosferasi chegaralaridan chiqib keta oladigan yagona uchish apparat- raketa ekanligini isbotlab berdi.

Jism massasining uning tezligi kattaligiga ko’paytmasiga teng bo’lgan harakat miqdori tushunchasini fizikaga birinchi marta XVII asrda fransuz olimi R.Dekart mexanik harakat qonunlarini o’rganishda kiritgan edi. Harakat miqdorining saqlanish qonunini ta’riflashda Dekart harakat miqdorini jismga qo’yilgan kuchning shu kuch ta’sir etgan vaqtiga ko’paytmasiga teng deb oldi va birinchi marta kuch impulsi tushunchasini qo’lladi. Biroq Dekart harakat miqdorini vektor kattalik deb olmagan edi, bu u aniqlagan jismlarning o’zaro urilishiga oid yetti qoidaning xato bo’lishiga olib keldi.

Birmuncha keyinroq XVII asrning oxirlarida o’zaro urilish protsesslarida har holda nima saqlanib qoladi, degan masala keskin munozaralarga sabab bo’ldi. Niderland olimi X.Gyuygens o’zining jismlarning o’zaro urilishi to’g’risidagi asarida «har bir jism»ning uning tezligi kvadratiga ko’paytmalarining yig’indisi urilishgacha va urilishdan keyin o’zgarmay qoladi, degan xulosaga keldi. Nemis olimi G.Leybnits o’zining “Dekartning unutilmas xatosining isboti” degan asarida Dekart kashf qilgan harakat miqdorining saqlanish qonunini inkor etdi. Dekart bilan Leybnits tarafdorlari orasidagi o’ttiz yil davom etgan munozara 1728 yilda J. de Meran tomonidan hal etildi. J. de Meran, agar harakat miqdorini vektor kattalik deb olinsa, hamma jumboq yechilishini, ya’ni elastik urilish protsesslarida o’zaro urilishga uchragan jismlar sistemasining to’la impulsi ham, ularning to’la kinetik energiyasi ham saqlanishini ko’rsatib berdi.

Materiyaning hamma shakllari, jumladan elektromagnit va gravitatsion maydonlari ham impulsga ega bo’lishi mumkin. Maydonlar uchun impuls zichligi vektori tushunchasi kiritiladi, bu kattalik shu maydonlarning fizik xarakteristikalari orqali ifodalanadi.